اصطلاح بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ (Digital Marketing) از دو دهه پیش تاکنون به عنوان زیرمجموعه‌ای از مدیریت بازاریابی و نیز مدیریت تبلیغات مورد اشاره قرار می‌گیرد.
اما با توجه به توسعه فناوری اطلاعات طی سالهای اخیر، افزایش متوسط زمان آنلاین بودن کاربران، استفاده گسترده از موبایل و افزایش ضریب نفوذ اینترنت در جهان، امروزه به عنوان یک دانش و تخصص مستقل مورد توجه قرار می‌گیرد.
فهرست مطالب
تعریف بازاریابی دیجیتال
سایت HubSpot که از سایت‌های معتبر در حوزه بازاریابی دیجیتال و استراتژی محتوا محسوب می‌شود در تعریف بازاریابی دیجیتال به این نکته اشاره کرده است که این عبارت، یک چتر مفهومی محسوب می‌شود.
به عبارت دیگر، به جای اینکه بتوان تعریف مستقیمی برای آن ارائه کرد، بهتر است همه‌ی آن تکنیک‌ها و ابزارهایی را بشناسیم که زیر عنوان دیجیتال مارکتینگ قرار می‌گیرند.
اگر چه تعریف واحدی از بازاریابی دیجیتال در دست نیست، اما به نظر می‌رسد بتوان تعریف زیر را تا حد خوبی، فصل مشترک توضیحات رایج در زمینه بازاریابی دیجیتال در نظر گرفت (+):
بازاریابی دیجیتال شامل مجموعه همه ابزارها و فعالیت‌هایی است که برای بازاریابی محصولات و خدمات در بستر دیجیتال (وب، اینترنت، موبایل یا سایر ابزارهای دیجیتال) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ابزارهای بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ
موارد زیر، نمونه‌هایی از ابزارهای بازاریابی دیجیتال محسوب می‌شوند:
- بازاریابی توسط موتورهای جستجو (SEM) [شامل ترافیک ارگانیک و خریداری شده]
- بهینه سازی برای موتورهای جستجو (سئو)
- بازاریابی محتوا (Content Marketing)
- بازاریابی درونگرا (Inbound Marketing)
- بازاریابی شبکه های اجتماعی (Social Media Marketing)
- استراتژی محتوا (Content Strategy)
- تبلیغات بر اساس کلیک (PPC)
- اینفلوئنسر مارکتینگ (Influencer Marketing)
- تبلیغات بنری (Banner Advertising)
- ایمیل مارکتینگ
- بازاریابی موبایلی یا موبایل مارکتینگ (یا اصطلاح قدیمی آن: تبلیغات موبایلی)
- بازاریابی از طریق همکاری در فروش (Affiliate Marketing)
- تولید محتوا
- بازاریابی ویروسی دیجیتال (Digital Viral Marketing)
گاهی در فهرست ابزارهای دیجیتال مارکتینگ، به تبلیغات هدفمند و سفارشی شده (Targeted Advertising) و نیز تبلیغ مستقیم (Native Advertising) هم اشاره می‌شود.
اما با توجه به اینکه این دو عنوان، عملاً فراگیرتر هستند و هم‌رده با سایر موارد نیستند (می‌توانند سایر گزینه‌ها را هم پوشش دهند)، آنها را در فهرست بالا قرار ندادیم.
وبسایت مارکتینگ
وبسایت اصلی‌ترین پایگاه مشتریان شماست! به احتمال خیلی زیاد اولین برخورد مشتریان با کسبوکار شما در وبسایت اتفاق می‌افتد. دیگر نمیتوانید مثل کسب‌وکارهای سنتی با استخدام یک فروشنده چرب زبان مشتریان را جذب کنید! پس باید کاری کنید که مشتری جذب خودِ وبسایت شود.
شاید بگویید نیازی به سایت ندارم، با یک پیچ اینستاگرامی زیبا هم می‌توانم محصولاتم را بفروشم. در جواب باید بگویم، بله! حتماً باید این کار انجام دهید! اما اگر فردا این پیچ به هر دلیلی از دسترس خارج شد، مشتریان دیگر چگونه می‌توانند شما را پیدا کنند؟ پیشنهاد می‌کنیم که حتماً ویدیو زیر را نگاه کنید تا جواب تمام سوال‌هایتان را بگیرید.
در ادامه باید بگوییم که لطفاً همه تخم مرغ‌های خود را در یک سبد نچینید! شما نیاز به یک پایگاه مرکزی برای مشتریان خود دارید، به همین دلیل یک استراتژی دیجیتال مارکتینگ موفق با ساخت یک وبسایت جذاب و کاربردی آغاز می‌شود!
ظاهر زیبا و چیدمان اصولی مطالب تاثیر زیادی در فروش شما خواهد داشت. البته یادتان باشد زیبایی در سادگی است. منظور من این نیست که هیچ رنگ و لعابی به سایتتان ندهید. بلکه باید تا حد امکان از شلوغ کردن صفحات سایت خودداری کنید.
شرکت Adobe که معرف حضورتان هست؟ سازنده نرم افزارهای گرافیکی مثل فتوشاپ، پریمیر و… . این شرکت در تحقیقات خود اعلام کرد:
منظور از رابط کاربری یا به اصطلاح UI همان ظاهر سایت شماست. البته زیبایی رابط کاربری تنها معیار مهم نیست! اگر تنها روی ظاهر سایت تمرکز کنید، ممکن است از توجه به مسائل مهم دیگر مثل تجربۀ کاربری غافل شوید. نمی‌دانم چیزی از تجربه کاربری به گوشتان خورده یا نه؟ در زبان انگلیسی به آن User Experience یا به اختصار (UX) می‌گویند. اگر خودمانی بخواهم بگویم، تجربه کاربری در حقیقت همان حسی است که کاربر در حین کار کردن با وبسایت شما دارد.
مثلاً اگر وبسایت شما خیلی کند باشد یا پیدا کردن یک گزینۀ مهم برای کاربر سخت باشد، قطعاً خاطرۀ بدی از شما در ذهنش باقی خواهد ماند. اما اگر به زیبایی همه چیز در جای خودش قرار داشته باشد، قطعاً زمان بیشتری را در سایت شما می‌گذراند. به طور کلی هر چه بتوانید زمان ماندگاری کاربران را در وبسایت خود افزایش دهید، احتمال خرید آنها بیشتر خواهد شد.
مورد دیگری که باید در اینجا اشاره کنم، مسئله واکنش گرایی یا همان ریسپانسیو بودن (Responsive) سایت شماست. امروزه بیشتر کاربران به جای کامپیوترهای رومیزی از تلفن همراه خود برای وبگردی استفاده می‌کنند. نسبت تصویر و اندازه اندازۀ نمایشگر موبایل‌ها با هم متفاوت است.
اگر وبسایت شما به صورت ریسپانسیو طراحی شده باشد، خیلی سریع خودش را با اندازۀ صفحۀ کاربر وفق میدهد تا مطالب شما به صورت درست نمایش داده شوند؛ ولی در غیر اینصورت بهم ریخته شدن ظاهر سایت باعث فرار کاربران خواهد شد.
البته ریسپانسیو بودن در رتبۀ سایت شما در نتایج جستجو (یا سئو) هم تاثیر فراوانی دارد.
بازاریابی محتوا
گفتیم که عادات خرید در مشتریان تغییر کرده و حالا بیشتر مردم قبل از خرید، به دنبال دریافت اطلاعات موثق و مفید هستند تا بر این اساس انتخاب خود را انجام دهند.
منابع زیادی برای پیدا کردن این اطلاعات وجود دارد. ولی چه کسی بهتر از خود شما؟ قطعاً شما بهتر میتوانید محصول خود را معرفی کنید تا افراد دیگر! اینجاست که باید از بازاریابی محتوا (Content Marketing) استفاده کنید. اما بازاریابی محتوا یعنی چه؟
محتوا انواع مختلفی دارد؛ مثلِ محتوای متنی، محتوای ویدئویی، محتوای تصویری. ولی برای شروع یک کسبوکار، محتوای متنی به دلیل پراستفاده بودن و توجه گوگل به آن اهمیت بیشتری دارد، پس ابتدا تمرکزتان را روی این بخش بگذارید.
برای داشتن یک وبلاگ عالی به موارد زیر توجه کنید:
- یکی از اساسی‌ترین پایه‌های ساخت یک وبلاگ خوب مهارت تحقیق کلمات کلیدی است. این تحقیق به شما کمک میکند تا بفهمید کاربران این روزها به چه موضوعاتی علاقه‌مند هستند و آن را بیشتر سرچ می‌کنند. با تمرکز روی این کلمات میتوانید به‌صورت هدفمند در صفحه نتایج (SERP) گوگل دیده شوید و کاربران بسیاری را وارد سایت خود کنید.
- سعی کنید با تولید محتوای به روز و جذاب اعتماد مشتریان به خود جلب کنید.
- از لحن تبلیغاتی در مقالات خود استفاده نکنید. این کار باعث می‌شود تا مشتریان کمتر به شما اعتماد کنند.
- حتماً بخش نظرات را به وبلاگ خود اضافه کنید. مشاهدۀ نظرات سایر خوانندگان باعث می‌شود تا کاربران جدید به شما خیلی راحت‌تر اعتماد کنند.
سئو (SEO)
فرض را بر این می‌گذاریم که سایتتان را ساخته‌اید و محتوای آن را هم بارگذاری کرده‌اید؛ حالا کاربران چگونه باید سایت شما را پیدا کنند و محتوای آن را بخوانند؟
اینجا سئو (SEO) وارد عمل می‌شود. سئو به معنی بهینه‌سازی سایت برای موتورهای جستجو است. وقتی سایت و محتوای آن برای موتورهای جستجو بهینه شده باشد، در جایگاه‌های نخست نتایج جستجوی کاربران (در صفحۀ SERP) قرار میگیرید؛ و بدیهی است که هر چقدر جایگاه شما در این فهرست بالاتر باشد، مخاطبان بیشتری جذب سایتتان خواهند شد. جذب مخاطب بیشتر، مساوی است با فروش بیشتر و سود بیشتر.
بخش بزرگی از کسانی که وارد وبسایت شما می‌شوند از طرف گوگل می‌آیند. اگر بخواهم یک عدد تقریبی بگویم، بیش از 50 درصد ورودی اکثر وبسایت‌ها از گوگل است.
بازاریابی شبکه‌های اجتماعی
لطفا به این سوال جواب بدهید: چند نفر می‌شناسید که از هیچکدام از شبکه‌های اجتماعی استفاده نکنند؟ در مورد خودم بیش از 90 درصد افرادی که میشناسم لااقل از یک شبکۀ اجتماعی مثل اینستاگرام یا تلگرام استفاده می‌کنند.
شما باید جایی حضور داشته باشید که مردم در آن جا هستند. پیج شما در شبکه‌های اجتماعی مثل مغازه‌ای است که برای اجارۀ آن هیچ هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنید اما میتوانید به تعدادی زیادی از مشتریان دسترسی داشته باشید.
به طور کلی فعالیت در شبکه‌های اجتماعی (از جمله اینستاگرام، لینکدین، توئیتر و فیسبوک) دایره مخاطبان شما را بزرگتر میکند و تاثیرات بلندمدتی در برندسازی و تبلیغات دارد.برای مثال بسیاری از برندهای کوچک و بزرگ با همکاری اینفلوئنسرهای اینستاگرام (افراد تاثیرگذار اینستاگرام) محصولاتشان را در ذهن مردم جا می‌اندازد و آنها به خرید تشویق می‌کنند.
تبلیغات دیجیتال (Digital Advertising)
تبلیغات دیجیتال یکی از اساسی‌ترین ستون‌های دیجیتال مارکتینگ است. تفاوت اصلی تبلیغات دیجیتال و آفلاین این است که شما در این نوع تبلیغات میتوانید عملکرد تبلیغ خود را به صورت دقیقی اندازه‌گیری کرده و آن را بهینه کنید.
تبلیغات در گوگل (Google Ads)
سئو شدن سایت هرچند که حیاتی است اما فرایندی زمان‌بر است و مدت‌ها طول می‌کشد تا اعتماد گوگل را به‌دست آورید؛ ولی اگر بخواهید یک شبه در صفحه اول نتایج گوگل قرار بگیرید یک راه وجود دارد و آن هم چیزی نیست جز استفاده از تبلیغات گوگل (معروف به گوگل ادز).
تبلیغات در گوگل خود به دو دسته تقسیم می‌شود:
- تبلیغات نمایشی: در این روش تبلیغ شما در سایت‌ها و اپلیکیشن‌های همکار گوگل (مثل یویتوب) نمایش داده می‌شود.
- تبلیغات در جستجو: گوگل تبلیغ شما را در صفحۀ نتایج خود (SERP) به نمایش می‌گذارد.
به طور کلی تبلیغات در گوگل به صورت کلیکی یا PPC انجام می‌شود. یعنی شما تنها در صورتی پول می‌دهید کاربران نسبت به تبلیغ شما کنجکاو شده و روی آن کلیک کرده باشند! به ازای هر کلیک، مبلغی از حسابتان کم می‌شود و تا زمانی که شارژ حسابتان به پایان برسد، تبلیغ شما در نتایج جستجو حضور خواهد داشت. این هزینه به عوامل مختلفی از جمله کیفیت سایت، کیفیت تبلیغ و قیمت پیشنهادی رقبا بستگی دارد.
بزرگترین مزیت تبلیغات کلیکی گوگل قابلیت هدف‌گیری دقیق کاربران است. منظور از هدف‌گیری این است که شما میتوانید دقیقاً مشخص کنید که تبلیغ شما برای چه کسانی و در چه زمانی نمایش داده شود. این افراد زن باشند یا مرد؟ سن آنها چقدر باشد؟ اهل کدام کشور باشند؟ علایق‌شان؟ و … خیلی چیزهای دیگر! در تصویر زیر نمونه‌ای از تبلیغات گوگل را مشاهده میکنید که با جستجوی کلمه «خرید بلیط هواپیما» نمایش داده شده است.
اگر کمی دقت کنید، متوجه تگ «Ad» (به معنی تبلیغ) در کنار این نوع نتایج می‌شوید که نشان میدهد این نتیجه جزوء نتایج پولی است.
هر چند تبلیغات گوگل یکی از موثرین و هدفمندترین روش‌های تبلیغاتی در دنیاست، اما دقت کنید که تبلیغات گوگل به هیچ عنوان جای سئو را نمی‌گیرد .زیرا تبلیغ شما تا زمانی نمایش داده می‌شود که پول پرداخت کنید. بنابراین در کنار استفاده از این روش، سئو را فراموش نکنید.
مدیریت تبلیغات در گوگل خودش به تنهایی یک تخصص و شغل است؛ شغلی که بازارش هم به این راحتی خراب نمی‌شود. یک استراتژی خوب برای یادگیری دیجیتال مارکتینگ این است که یک تخصص را یاد بگیرید، شاغل شوید و بعد دیگر تخصص‌های موردنیاز را یاد بگیرید و تجربه کنید.
رپورتاژ آگهی (Advertorial)
رپورتاژ آگهی به شکلی از آگهی گفته می‌شود که در قالب یک مقاله یا گزارش خبری (و با لحنی بی‌طرف) به مخاطبان عرضه می‌شود؛ به صورتی که مخاطب در نگاه اول متوجه جنبۀ تبلیغاتی آن نشده و تصور میکند در حال مطالعه یک مطلب عادی است. این بی‌طرف بودنِ لحنِ گزارش باعث جلب اعتماد مخاطبان می‌شود.
در این روش تبلیغاتی معمولاً شرکت‌ها به منظور برندسازی یا معرفی کسبوکار و محصولات خود، یک گزارش یا یک مطلب آموزشی را تهیه می‌کنند. در مرحله بعد، این گزارش برای انتشار به خبرگزاری‌ها، وب‌سایت‌های معتبر و مرتبط با کسبوکار برند ارائه می‌شود. سپس، این سایت‌ها مقاله را با دریافت پول منتشر می‌کنند.
استفاده از رپورتاژ آگهی هم به برندسازی کمک زیادی میکند و هم به جهت بک‌لینک‌هایی که دریافت میکنید، روی سئوی سایتتان تاثیر خوبی دارد.
ایمیل مارکتینگ (Email Marketing)
اگر دیجیتال مارکتینگ را به یک پازل تشبیه کنیم، بازاریابی ایمیلی یکی از اصلی‌ترین تکه‌های این پازل است. البته ایمیل مارکتینگ نسبت به سایر روش‌های بازاریابی کمی حساس‌تر است. چرا؟
چون تعداد ایمیل‌های اسپم (یا جَفنگ) که برای کاربران فرستاده می‌شود خیلی زیاد است. به همین خاطر اگر ایمیل شما حاوی مطالب ارزشمند و مهمی برای کاربر نباشد به احتمال زیاد سر از سطل آشغال درخواهد آورد! پس باید روی زمان ارسال، تعداد و محتوای ایمیل خود دقتی دوچنان داشته باشید تا کاربران ایمیل شما را اسپم تلقی نکنند.
محتوای ایمیل‌‌ها در هر کسب‌وکاری فرق میکند، ولی برای این که عملکرد موفق‌تری داشته باشید ما با توجه به تجربۀ خودمان چند پیشنهاد برای شما داریم:
- وقتی کاربر جدیدی در خبرنامه شما عضو می‌شود، یک ایمیل خوشامدگویی برای او ارسال کنید و خیلی مختصر برایش توضیح بدهید که از طرف وبسایت شما باید انتظار چه نوع مطالبی را داشته باشد.
- برای پیشنهادات ویژه، فروش‌های مناسبتی (مانند فروش ویژه عید یا هر مناسب دیگر) با ارسال یک ایمیل به بازدید از سایتتان دعوت کنید.
- اگر محتوایی برای دانلود روی سایتتان دارید، سعی کنید بعد از اینکه کاربران آن را دانلود کردند، یک ایمیل تشکر برای آنها بفرستید و حتی محتواهای مشابهی نیز به او پیشنهاد دهید.
البته این نکته را هم بگویم که کارکرد اصلی ایمیل مارکتینگ پرورش و حفظ سرنخ‌های فروش است؛ نه برای به دست آوردن سرنخ‌های جدید. یعنی شما با استفاده از این روش میتوانید کاربرانی که قبلاً ایمیل خودشان را در اختیار شما قرار داده‌اند هدف‌گیری کرده و احتمال خرید آنها را افزایش دهید.
بازاریابی پیامکی (SMS Marketing)
به دلیل استفادۀ غلط برخی کسب‌وکارها از بازاریابی پیامکی (SMS Marketing) این تصور به وجود آمده است که فرستادن پیامک‌های تبلیغاتی کاری بیهوده است و دیگر مردم به اس‌ام‌اس‌های تبلیغاتی توجهی نشان نمی‌دهد.
خب این تصور کاملاً اشتباه است. پیامک یک ابزار ارتباطی فوق‌العاده است. ابزاری ساده و پر سرعت که اجازه میدهد یک پل ارتباطی قوی میان شما و مشتریان شکل بگیرد. بازاریابی پیامکی یکی از شیوه‌های زودبازده و کم‌هزینه در بازاریابی است و تاثیر بسیار آن در برندینگ و افزایش فروش غیر قابل انکار است؛ منتها به شرط آنکه با اصول آن آشنا باشید و روش صحیح استفاده از آن را بدانید.
بازاریابی برونگرا و درونگرا
ما به طور کلی دو رویکرد در بازاریابی داریم: بازاریابی برونگرا و بازاریابی درونگرا.
بازاریابی برونگرا به زبان ساده یعنی «اول ما به سراغ مشتری برویم.» کاری که همۀ کسبوکار در طول تاریخ انجام داده و می‌دهند. مثلاً وقتی از جلوی مغازه‌ای رد می‌شوید و فروشنده سعی میکند شما را به داخل مغازه بکشاند یا وقتی که هنگام تماشای برنامۀ مورد علاقه‌تان تبلیغات بازرگانی پخش می‌شود، در واقع آن کسبوکار به سراغ شما آمده است. روش‌هایی مثل رپورتاژ آگهی یا تبلیغات بنری زیرمجموعۀ این نوع بازایابی هستند.
اما چطور می‌شود کاری کرد که خودِ مشتری به سراغ شما بیاید؟ اینجاست که ایدۀ بازاریابی ربایشی مطرح می‌شود. وقتی شما با جستجو در گوگل یک سایت را باز میکنید، در واقع جذب آن سایت شده و در مسیر بازاریابی ربایشی قرار گرفته‌اید. در بازاریابی ربایشی تمرکز اصلی شما بر روی جذب مشتری از طریق ارائه محتوای با ارزش و مرتبط است.
در این روش، به جای آنکه وقت و هزینه خود را صرف پیدا کردن مشتری کنید، آن را صرف افزایش کیفیت رسانه‌های خود (مثل سایت و شبکه‌های اجتماعی) میکنید. با این هدف که کاری کنید مشتری در زمان نیاز، شما را پیدا کند، پس از آن در مسیر خرید هدایت شود و در هر مرحله از مسیر خود، چیزی با ارزش از شما دریافت نماید.
مثلاً وقتی که برای اولین بار مشتری وارد سایت می‌شود، باید از آنها بخواهید اطلاعات تماس خود را (مثل ایمیل یا شمارۀ همراه) در اختیار شما قرار بدهد. البته همین طور خشک و خالی هم نمی‌شود. شما باید کاری کنید که مشتری این کار را با میل خودش انجام دهد. مثلاً با ارائه یک محصول جذاب و رایگان مثل (ایبوک یا فایل صوتی) از آنها بخواهید برای دریافت آن، ایمیل خود را وارد کنند. حالا میتوانید با روش‌های بازاریابی برونگرا مثل ارسال ایمیل (یا پیامک) به سراغ مشتری بروید.
بعد از پایان بحث دیجیتال مارکتینگ نوبت آشنایی با ابزارهای آن است، تمام زیرشاخه‌های بازاریابی دیجیتال ابزارهایی دارند که میتوانید با استفاده از ان‌ها کار خود را کنترل و اصلاح کنید.
آنالیز و تحلیل داده
پس از اجرای هر کمپین تبلیغاتی، لازم است با کمک پلتفرم‌های مختلف، به تحلیل کمپین موردنظر بپردازید. پلتفرم‌های داخلی و خارجی مختلفی در این زمینه وجود دارد که می‌تواند به بهبود کمپین شما بسیار کمک کند. با تحلیل درست، بازدهی کمپین‌تان را افزایش دهید و کمپین‌های بهتری اجرا کنید. در ادامه به بررسی دو ابزار پرکاربرد آنالیز و تحلیل دیتا می‌پردازیم :
گوگل آنالیتیکس
یکی از مهم‌ترین و پراستفاده‌ترین ابزارهای دیجیتال مارکتینگ، گوگل آنالیتیکس است. کمی غیرقابل باور به نظر می‌رسد ولی گوگل آنالیتیکس مجموعه‌ی بسیار زیادی از گزارشها را به صورت کاملا رایگان در اختیار شما قرار میدهد. شما میتوانید رفتار مخاطبان وب‌سایت‌تان را به خوبی دنبال و تحلیل کنید. گوگل آنالیتیکس به شما نشان میدهد هر یک از مخاطبان سایتتان از چه طریقی وارد وبسایت شده‌اند و چگونه مسیر فانل فروش خود را طی کرده‌اند.
البته آن‌قدر گزارش‌هایی که گوگل آنالیتیکس در اختیار شما قرار میدهد، زیاد است که توضیح جزییات آن در این مطلب نمی‌گنجد ولی برای اطلاعات بیشتر میتوانید چگونه از گوگل آنالیتیکس استفاده کنیم را مطالعه میکنید.
متریکس
متریکس یکی از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ ایرانی است که در این زمینه کمک بسیاری به استارت‌آپ‌ها میکند. متریکس به عنوان یک ابزار تحلیلگر شخص ثالث (Third Party)، تلاش میکند تا نتایج کمپین‌ها در هر یک از کانال‌ها و شبکه‌های تبلیغاتی را به صورت گزارش‌هایی شفاف و قابل فهم به تبلیغ‌دهندگان ارائه دهد. عملکرد این سرویس‌های شمارنده به دور از قضاوت و به صورت کاملاً بی‌طرف است؛ بنابراین میتوانید به این شمارنده (Tracker) مثل تمام سرویس‌های مشابه بین‌المللی اطمینان کنید.
سرویس متریکس به شما کمک میکند تا موارد زیر را بررسی و تحلیل کنید :
- هریک از کاربران شما از چه منبعی جذب شده‌اند؟
- کاربران شما چه مشخصات و رفتاری در اپلیکیشن دارند؟
- آیا در جذب کاربران جدید از طریق کمپین‌های تبلیغاتی تخلفی رخ نداده است؟
بهینه‌سازی موتور جستجو
وقتی به مکالمات صاحبان کسبوکار امروزی نگاه کنید، SEO یکی از کلماتی است که بسیار می‌شنوید. کاربران زیادی بلافاصله پس از اینکه سوالی در ذهن‌شان شکل می‌گیرد، در گوگل جستجو می‌کنند. در نتیجه بسیار حائز اهمیت است در نتایج گوگل باشید و هنگام نیاز کاربر، با ارائه‌ی محصول یا خدمت خود او را یاری کنید. ابزارهای دیجیتال مارکتینگ زیادی وجود دارد که به شما در بهینه‌سازی موتور جستجو کمک میکند. در زیر برخی از آنها را معرفی می‌کنیم :
SEMrush
SEMrush یکی از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ است که شما را در کسب رتبه‌ی بهتر در نتایج جستجوی گوگل یاری میکند. کاربرد کلیدی آن، ردیابی رقبای شما است. با استفاده از ابزارهایی که در اختیار شما قرار میدهد میتوانید بک‌لینک‌های رقبای‌تان را پیدا کنید و به سمت خود جذب کنید. نوسانات و تغییراتی که رقبای‌تان در کیوردهای مختلف در نتایج گوگل داشته‌اند، را مشاهده کنید و تحلیل رقابتی کاملی انجام دهید.
ابزارهای دیجیتال مارگتینگ مختلف دیگری از جمله MOZ، SEMrush، الکسا و … نیز وجود دارد که به شما کمک می‌کنند تا بتوانید کانالهای مختلف ورودی و خروجی مخاطبان‌تان را بررسی کنید، رتبه‌ی سایت خود و سایت‌های رقیب را در ایران و خارج رصد کنید؛ با استفاده از اطلاعات به دست آمده، کمپین‌های مختلف اجرا شده را بررسی و تحلیل کنید.
ایمیل مارکتینگ
اولین ایمیل در سال ۱۹۷۱ فرستاده شد. عجیب است با توجه به سرعت رشد تکنولوژی، همچنان قسمت بزرگی از بودجه‌ی دیجیتال مارکتینگ به ایمیل مارکتینگ اختصاص دارد. ایمیل مارکتینگ یکی از انواع بازاریابی دیجیتال است که نرخ بازگشت سرمایه (ROI) خوبی دارد و هر سال نسبت به سال قبل رشد حدود ۴ درصدی را تجربه میکند. ابزارهای گوناگونی برای بهینه کردن ایمیل مارکتینگ وجود دارد. در ادامه به بررسی دو مورد اصلی که در ایران بیشترین استفاده را دارد، می‌پردازیم :
Mailchimp
یکی از قدرتمندترین و سخاوتمندانه‌ترین ابزارهای دیجیتال مارکتینگ جهان است که در سال گذشته ۲۵۰ میلیارد ایمیل توسط کاربرانش ارسال شده است. با استفاده از Mailchimp شما میتوانید ۱۲۰۰۰ ایمیل به ۲۰۰۰ نفر در هر ماه به صورت رایگان ارسال کنید. همچنین این ابزار با قابلیت تقسیم‌بندی مخاطبان، اتوماسیون قوی، آمار و گزارش‌هایی که از دیده شدن و کلیک بر روی ایمیل موردنظر میدهد، به شما کمک می کند کمپین خود را تحلیل کنید و محتوای بهینه و جذاب‌تری برای ایمیل خود خلق کنید.
میتوانید از سرویس‌های ایرانی خوبی همانند میل‌چی، میل‌تاز، نامه‌رسان چابک و … و همچنین از ابزارهای قدرتمند خارجی دیگری همانند Mailerlite، Emma، Marketo، GetReponse و … برای اجرای کمپین‌های ایمیل مارکتینگ خود استفاده کنید.
تبلیغات کلیکی
در تبلیغات کلیکی (cost per click) شما به ازای کاربری که تبلیغ را دیده و روی آن کلیک کرده است، هزینه پرداخت میکنید. در نتیجه هزینه تبلیغات شما با مجموع تعداد کلیکی که کاربران روی تبلیغ کرده‌اند، متناسب است. با توجه به این امر، هر چه کلیک بیشتری صورت گیرد، هزینه افزایش پیدا میکند. در تبلیغات کلیکی، با توجه به قیمت کلیکی که تعیین میکنید و متناسب با بودجه‌ای که برای تبلیغات کلیکی خود در نظر میگیرید، کلیک دریافت میکنید و هزینه می‌پردازید.
ریتارگتینگ
ریتارگتینگ به شما امکان میدهد، افرادی را که به طور مستقیم به سایت شما مراجع کرده‌اند ولی اقدام یا خریدی نکرده‌اند، دوباره به سایت خود بازگردانید. تحقیقات نشان داده است تنها یک درصد از افرادی که از وبسایت شما بازدید می‌کنند، در اولین ورود به مشتری شما تبدیل می‌شوند. به کمک ریتارگتینگ میتوانید ۹۹ درصد باقی را به سایت خود برگردانید.
در اینفوگرافیک زیر به طور خلاصه کارکرد ریتارگتینگ را شرح می‌دهیم .
شرکت‌های مختلف خارجی که برای ریتارگتینگ میتوانید استفاده کنید :
- taboola
- outbrain
- و …
خوشبختانه آن‌قدر سایت‌های ایرانی در این زمینه پیشرفت داشته‌اند و قابل اعتماد هستند که میتوانید با خیال راحت از ابزارهای ایرانی استفاده کنید و با انجام تبلیغات بهینه، کسبوکار خود را رشد دهید.
تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی دیگر به بخشی از زندگی روزمره‌ی بسیاری از ما تبدیل شده‌اند. ما از طریق این شبکه‌ها اخبار روز را دنبال می‌کنیم، مطالب مورد علاقۀ خود را می‌خوانیم و با دوستان‌مان در ارتباط هستیم. با استفاده از شبکه‌های اجتماعی میتوانید فرصتی خوب برای برندهای تجاری خود ایجاد کنید تا نام برندتان را در ذهن کاربران همیشگی نمایید و با آنها یک رابطۀ دوستانه برقرار کنید. همچنین انتشار تبلیغ شما در شبکه‌های اجتماعی مختلف و پرکاربَر می‌تواند تاثیر بسزایی در درآمدتان داشته باشد و به رشد کسبوکار شما کمک بسیار کند.
اینفلوئنسر مارکتینگ
در این پلتفرم‌ها شما میتوانید به خوبی اینفلوئنسر مارکتینگ انجام دهید و با توجه به موضوع تبلیغ موردنظر خود، با اینفلوئنسر مناسب ارتباط برقرار کنید و تبلیغات خود را به دست میلیونها کاربر در فضای شبکه‌های اجتماعی برسانید.
برخی از ابزارهای موجود قابل استفاده در زمینه تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی عبارت اند از :
- تگرو
- اسنت‌وی
- ادسنسور
- ادونچر
- و …
مدیریت شبکه‌های اجتماعی و تحلیل آن
ابزارهای زیادی وجود دارد که به شما کمک میکند، تمام شبکه‌های اجتماعی خود را همزمان در یک داشبورد مدیریت کنید. همان‌طور که می‌دانید، امروزه کاربران بسیاری از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند؛ در نتیجه حضور فعال و موثر در این شبکه‌ها برای کسبوکار شما می‌تواند بسیار سودمند باشد و باعث افزایش تعامل برندتان با کاربران شود. پلتفرم‌های مدیریت شبکه‌های اجتماعی به شما این امکان را میدهد که زمان انتشار محتوای خود را تعیین کنید. همچنین با دادن گزارشها و آمارهای مختلف به آنالیز بازخورد کاربران شبکه‌های اجتماعی کمک بسیار میکند و امکان مدیریت بهینه کامنت‌‌ها را نیز به شما میدهد.
ابزارهای کاربردی ایرانی زیادی وجود دارد که به شما در مدیریت بهینه شبکه‌های اجتماعی‌تان یاری می‌رساند. برخی از آنها عبارت‌اند از :
- نوین‌هاب
- کاوان
- سوشیالو
- و …
ارسال پوش نوتیفیکیشن
پوش نوتیفیکیشن پیامی شبیه به پیام کوتاه (SMS) است که می‌تواند شامل عکس، تیتر و متن کوتاهی باشد که به کاربران شما ارسال می‌شود و آنها را به وبسایت یا اپلیکیشن‌تان باز می‌گرداند. روزانه میلیونها پوش نوتیفیکیشن تبلیغاتی و غیر تبلیغاتی برای کاربران مختلف در سراسر دنیا ارسال می‌شود. میتوانید از بسترهای مختلف ارسال پوش نوتیفیکیشن استفاده کنید و تعامل خود را با کاربران افزایش دهید.
با کمک پلتفرم‌های ارسال پوش نوتیفیکیشن همانند نجوا میتوانید نرخ بازگشت کاربران به سایت، میزان فروش و ترافیک سایتتان را افزایش دهید و با ارسال نوتیف به میلیونها کاربر، حضورتان را به آنها یادآوری کنید.
انتشار رپورتاژ آگهی
رپورتاژ آگهی یکی دیگر از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ است که به شما کمک میکند با انتشار محتوایی مناسب و جذاب، مورد توجه کاربران بسیاری قرار بگیرید. کسب‌وکارها با اهداف مختلفی اعم از افزایش آگاهی از برند، سئو، روابط عمومی و افزایش فروش اقدام به انتشار محتوا در سایر رسانه‌ها تحت عنوان رپورتاژ آگهی می‌کنند. با استفاده از پلتفرم‌های انتشار رپورتاژ آگهی همانند تریبون میتوانید محتوای خود را در سایت‌های پربازدید بسیاری به نمایش بگذارید. علاوه بر این تریبون با ارائه گزارش‌دهی دقیق، شما را در تحلیل و بررسی کمپین‌تان یاری میکند تا بتوانید کمپین بهینه و موثرتری اجرا کنید.
کوتاه‌کننده‌ی لینک
با گسترش استفاده افراد از شبکه‌های اجتماعی، بسیاری از مواقع لازم است آدرسی از سایت خود را در شبکه‌های اجتماعی مختلف قرار دهید و دسترسی کاربران را به صفحه موردنظر افزایش دهید. بسیاری از لینک‌ها، تعداد کاراکتر زیادی دارند که باعث می‌شود از نظر ظاهری جذابیت خود را برای کاربر از دست بدهد و فضای زیادی را نیز اشغال کند. با کمک کوتاه‌کننده‌های لینک میتوانید آدرس لینک موردنظر را کوتاه و زیبا کنید و در بسیاری از بسترهای موجود همانند شبکه‌های اجتماعی، پیامک و … لینک خود را به دست مخاطب برسانید.
کوتاه‌کننده‌های داخلی و خارجی بسیاری وجود دارد که میتوانید به راحتی از آنها استفاده کنید :
لینک‌پی، لیش، پی‌لینک و … از جمله کوتاه‌کننده‌های داخلی هستند. bit.ly، goo.ly و … از جمله کوتاه‌کننده‌های خارجی هستند. البته مدتی است که goo.gl دیگر به کاربران جدید سرویس نمی‌دهد و فقط کاربرانی که قبلا از این سرویس استفاده می‌کردند، می‌توانند از آن بهره ببرند.
چت آنلاین
امروزه بلافاصله پس از ورود به بسیاری از سایت‌ها، چت‌باکس آنلاین کوچکی پایین صفحه سمت راست باز می‌شود و حسِ خوبِ پشتیبانی و همراهی همیشگی را به مخاطب القا میکند. ابزار گفتگو و پشتیبانی آنلاین، به شما کمک میکند به سادگی با مخاطبان سایت خود ارتباط بر قرار کنید و رفتار آنان را تحلیل کنید.
باعث خوشحالی است که سایت‌های ایرانی بسیار خوبی در این زمینه وجود دارد و به کسب‌وکارها یاری می‌رساند. در زیر به معرفی برخی از چت آنلاین‌ها می‌پردازیم :
- رای‌چت
- دینگ‌چت
- ریتین
- چتیاتو
- دیالوگ
- و …
تعداد و انواع ابزارهای دیجیتال مارکتینگ بسیار زیاد است. در این محتوا سعی کردیم بسیاری از آنها را معرفی کنیم. امیدواریم آشنایی با ابزارهای دیجیتال مارکتینگ به شما کمک کند تا با تصمیم‌گیری و انتخاب مناسب، کمپین‌های بهتر و موثرتری اجرا کنید.
اهمیت استفاده از بازاریابی دیجیتال
اگر برایتان سوال است که بازاریابی دیجیتال چرا اهمیت دارد، به نکات زیر توجه کنید:
• در حال حاضر استراتژی بازاریابی کاملا به بازاریابی دیجیتال بستگی دارد.
• باعث افزایش فروش و در نهایت افزایش درآمد می‌شود.
• به شما در محبوب شدن برندتان کمک میکند.
• به ایجاد رابطه بهتر با مشتریان و بهبود چشم‌اندازهای کسبوکار کمک میکند.
• نرخ بازگشت سرمایه (ROI) بهتری را به وجود می‌آورد.
• دارای فرصت‌های شغلی گسترده و پویا است.
• به دیده شدن شما در SERP موتور جستجو کمک میکند.
این نکات مزایای قابل توجه بازاریابی دیجیتال در کسبوکار هستند. در ادامه ۱۰ دلیل اهمیت بازاریابی دیجیتال را بررسی می‌کنیم:
۱. نرخ رو به رشد بازارهای دیجیتال
بازاریابی دیجیتال یک فناوری در حال تحول با سرعت بالا بوده و فرصت‌های شغلی بسیار زیادی را به وجود آورده است. از دهه ۱۹۹۰ تا به امروز، بازاریابی دیجیتال نیمی از وضعیت معیشت و روند فناوری را به خود اختصاص داده است.
۲. فرصت‌های شغلی متنوع
بازاریابی دیجیتال، گزینه‌های شغلی متنوعی را برای افراد ایجاد میکند. با گسترش و توسعه روزبهروز فناوری شاهد آگهی‌های استخدام بیشتری در حوزه دیجیتال مارکتینگ هستیم. بازاریابی دیجیتال فرصت‌های شغلی زیادی را فراهم کرده، به نحوی که میتوان حتی از خانه هم به صورت دورکاری در این حوزه فعالیت کرده و درآمد قابل توجهی کسب کرد. بهترین کتاب های دیجیتال مارکتینگ می‌توانند به شما در یادگیری بازاریابی دیجیتال مارکتینگ کمک کنند.
۳. راهی آسان برای شروع یک کسبوکار خلاقانه
با استفاده از شبکه‌های اجتماعی بسیار متداول مانند یوتیوب، اینستاگرام و حتی با ایجاد وبلاگ میتوانید به راحتی کسبوکار خود را شروع کنید. سپس میتوانید با تدوین یک استراتژی مناسب، بهترین کانال بازاریابی را برای دسترسی به مخاطبان هدف خود مشخص کرده و فعالیتتان را آغاز کنید.
۴. پیشرفت آسان در قیف فروش دیجیتال
شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، لینکدین و یوتیوب می‌توانند برای وبسایت شما ترافیک قابل ملاحظه‌ای را ایجاد کرده و حتی محصولات با خدماتتان را تبلیغ کنند. با استفاده از بازاریابی دیجیتال میتوانید مشتریان بالقوه را به مشتریان بالفعل تبدیل کنید.
۵. جذب آسان مخاطب در بسترهای اینترنتی
هنگامی که تمرکز کسبوکار خود را روی دیجیتال مارکتینگ می‌گذارید، دیگر راه برگشتی وجود ندارد. بلکه باید با کمک دیجیتال مارکتینگ مخاطبان بسیاری را به برند خود جذب کنید. برای مثال بازاریابی دیجیتال در ایجاد ترافیک بالا برای سایت شما نقش اساسی دارد.
۶. شکاف مهارت‌های دیجیتال
بازارهای دیجیتال به دلیل رو به رشد بودن، دارای فرصت‌های شغلی بسیاری هستند و به همین دلیل تقاضای زیادی برای افرادی که مهارت دیجیتالی دارند، وجود دارد. حتی اگر یک متخصص حرفه‌ای در این زمینه نیستید، باز هم میتوانید با استمرار فعالیت و تجربه جایگاه خود را در دیجیتال مارکتینگ پیدا کنید. هرچند همین بازار نو و رو به رشد باعث شده تا با شکاف مهارت‌های دیجیتال مواجه شویم. شکاف مهارت در واقع به تفاوت بین مهارت‌های مورد نیاز برای انجام کار و مهارت‌هایی که یک فرد دارد، گفته می‌شود. در نتیجه افرادی که با شکاف مهارت استخدام می‌شوند، توانایی لازم را برای انجام کارها ندارند و به همین دلیل حضور نیروهای متخصص بسیار ضروری است.
۷. تطبیق پذیری
پس از تسلط بر مهارت‌های برتر برای نقش بازاریاب دیجیتال، با مهارت‌های دیگری هم آشنا خواهید شد. در بازاریابی دیجیتال اگر در یک حوزه تخصص دارید، برای تغییر جایگاهتان لازم است تا کمی تلاش کنید و سپس وارد شاخه‌های دیگر آن شوید. شما میتوانید در هر حوزه‌ای از بازاریابی دیجیتال که می‌خواهید کار کنید و با ارتقای مهارت‌های قبلی، مهارت‌های جدیدی هم یاد بگیرید. در این زمینه، گزینه‌های بسیار زیادی در کنار فرصت‌های یادگیری وجود دارد و در نتیجه میتوانید از مهارت‌های خود بهترین استفاده را کنید.
۸. تحول در بازاریابی دیجیتال
بازاریابی دیجیتال یکی از زمینه‌هایی است که همیشه در آن نکات جدیدی برای یادگیری پیدا خواهید کرد. این منابع به شما امکان خلاقیت در برنامه‌های بازاریابی‌تان را میدهد. با توجه به اینکه در موسسات بازاریابی، افراد با پیشینه‌های مختلف و استراتژی‌های گوناگون کار می‌کنند، میتوانید از آنها اطلاعات متنوعی کسب کنید. همچنین خواندن بهترین کتاب های دیجیتال مارکتینگ می‌تواند باعث پیشرفت شما در این زمینه شود.
۹. پشت سر گذاشتن رقیبان
تطبیق بازاریابی دیجیتال با سازمان شما یک ضرورت است و به شما امکان میدهد تا شرکت و چشم‌اندازتان را بشناسید. حتی اگر شما محتوا و وبسایت عالی داشته باشید، باز هم ممکن است به دلیل مطلع نبودن از روند فعلی بازار، نتیجه مطلوبی نگیرید.
یک دیجیتال مارکتر چه میکند، وظایف مدیر دیجیتال مارکتینگ چیست ؟
بازاریابان دیجیتال کسانی هستند که با توجه به هدف و بودجه شرکت برای افزایش آگاهی برند یا جذب مشتریان از همه کانالهای بازاریابی دیجیتال که در بالا ذکر شد استفاده می‌کنند. بازاریابان دیجیتال روی شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) خاصی متمرکز هستند و با توجه به آنها و سنجش دقیق‌شان، بازدهی هریک از کمپین‌های مختلف خود در کانالهای مختلف را اندازه‌گیری می‌کنند و با این نتایج بهترین آنها را اجرا می‌کنند.
در یک استارتاپ یا کسب‌وکاری کوچک ممکن است یک دیجیتال مارکتر همه مسئولیت‌های بازاریابی دیجیتال را برعهده بگیرد اما در سازمان‌های بزرگتر به مرور برای هریک از کانال‌ها و تاکتیک‌های بازاریابی دیجیتال متخصصینی خاص به وجود می‌آید. به عنوان مثال، نقشه‌ای زیر در سازمان‌های بزرگتر رایج است:
| نقش | KPI اصلی |
| مدیر سئو | ترافیک ارگانیک |
| مدیر بازاریابی محتوایی | زمان سپری شده کاربر در صفحه، ترافیک کلی بلاگ |
| مدیر شبکه‌های اجتماعی | تعداد فالوئرها، به اشتراک گذاشتن‌ها، درگیرسازی |
| مدیر ایمیل مارکتینگ | نرخ بازکردن ایمیل، نرخ کلیک روی لینک‌های ایمیل |
آیا برای دیجیتال مارکتینگ به بودجه زیادی نیاز هست؟
به استراتژی بازاریابی دیجیتال شما بستگی دارد. برای دسته اول که بازاریابی دیجیتال نوع آفلاین بود هزینه‌های شما ممکن است بسیار بالا باشد. از قیمتهای سرسام‌آور تبلیغات تلویزیونی نمی‌توان چشم‌پوشی کرد. اما در روش‌های بازاریابی آنلاین روش‌های بسیارکم هزینه‌تری موجود است.
اگر بخواهید از کانالهای سئو یا شبکه‌های اجتماعی یا بازاریابی محتوایی استفاده میکنید باید این خبر خوب را به شما بدهم که نسبت به بازخوردی که میگیرید به شدت هزینه کم و قابل چشم‌پوشی تقبل میکنید. اگر هم بخواهید از کانالهای تبلیغات کلیکی یا تبلیغات همسان استفاده کنید میتوانید با بازدهی خیلی خوبی با دریافت آمار دقیق از نتایج کمپین خود، هزینه خود را مدیریت کنید و بسته به نتیجه‌ای که می‌خواهید بگیرید یا تعداد کلیکی که نیاز دارید، خودتان هزینه دلخواه خود را وارد میکنید. در پلتفرم یکتانت شما میتوانید حتی با قیمت ۵۰ تومان به ازای هر کلیک یا حتی روزانه ۱۰۰۰۰ تومان کمپین خود را طراحی و اجرا کنید که این هزینه نسبت به کانالهای آفلاین بسیار پربازده‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
نوع آفلاین دیجیتال مارکتینگ چیست ؟
همان فعالیت‌های بازاریابی که به صورت سنتی و محیطی اجرا می‌شده است اگر با استفاده از ابزارهای دیجیتال باشد در این دسته قرار می‌گیرد:
- بازاریابی محیطی ارتقایافته
- رادیو مارکتینگ / بازاریابی رادیویی
- تلویزیون مارکتینگ / بازاریابی تلویزیونی
- تلفن مارکتینگ / بازاریابی تلفنی
بازاریابی محیطی ارتقاء یافته
برخی از فعالیت‌های بازاریابی سنتی گاهاً می‌تواند با ابزارهای دیجیتال همراه شوند و اثرگذاری بیشتری داشته باشند. به عنوان مثال در شهر تهران شما روزانه بیش از ۴۰۰۰ سازه تبلیغاتی از قبیل بیلبورد، استرابورد و … میبینید که همگی در حال رقابت با یکدیگر هستند برای جلب نظر و توجه شما.
نوع دیگری از بازاریابی، بازاریابی با سمپلینگ بوده است که بسیار رواج داشته و دارد. بدین معنی که شرکت‌ها محصول خود را در ابعاد کوچکتر آن یا نمونه‌ای از آن را در اختیار دیگران قرار می‌دهند تا پس از آزمایش کردن آن را خریداری کنند. حال در این نوع از بازاریابی دیجیتال اگر شما محصول یا خدمتی دارید میتوان به سمپلینگ‌های دیجیتال نیز اندیشید که مثالی از آن را امروزه شما در فروشگاه‌های موبایل‌فروشی بزرگ یا نمایندگی‌های سامسونگ یا … میبینید و یا همچنین سیستم‌های تبلیغات تعاملی که در پاساژهای معروف تهران نیز وجود دارد.
رادیو مارکتینگ
نه تنها در ایران بلکه در پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا نیز هنوز رادیو نمرده است و به عنوان یک رسانه و کانال برای دیجیتال مارکتینگ قابل استفاده است. در این زمینه به آمارها دقت کنید:
در ایالات متحده میانگین شنیدن رادیو به طور سرانه ۲ ساعت در روز است.
در ایران نیز همچنان ۳۴ درصد جمعیت در هفته به رادیو گوش می‌کنند که برخی از آنان بیش از یک ساعت در روز شنونده رادیو هستند. لذا رادیو نیز بخشی از بودجه سازمان‌ها را به خود اختصاص میدهد.
استفاده از رادیو برای مخابره یک پیام تبلیغاتی میان‌برنامه‌ای و یا حتی اسپانسرینگ یک برنامه می‌تواند از این دست دیجیتال مارکتینگ باشد.
بازاریابی تلویزیونی
بازاریابی تلویزیونی نیز بسیار رایج و مرسوم بوده و هست و به دلیل مخاطبان زیادی که سال‌ها در بین عموم داشته بسیاری از کسب‌وکارها را ترغیب به استفاده از این کانال بازاریابی دیجیتال کرده است و به همین دلیل است که هزینه‌های سرسام‌آوری را به شرکت‌ها تحمیل کرده و سازمان‌های کوچک یا نوپا توانایی پرداخت آن را ندارند.
بازاریابی تلفنی
در بازاریابی تلفنی یا مفاهیمی چون تماس‌های سرد که همچنان در دنیا و در کشور خودمان به وفور در حال انجام است نیز بازدهی خوبی وجود ندارد چرا که غالباً سعی می‌شود به کسی که تا به حال ارتباطی با کسبوکار ما نداشته است محصولی فروخته شود. بازاریابی پیامکی نیز شاید در دوره‌ای بتوان گفت موثر بوده اما حال در کشور ما به نوعی به یک مزاحمت تبدیل شده است که به شدت اثر منفی در ذهن گیرنده پیام ایجاد میکند.
بنابراین به طور کلی بازاریابی دیجیتال آفلاین چنین دسته‌بندی می‌شود:
- ارتقایافته
- بیلبوردهای الکترونیک
- سمپلینگ الکترونیک
- رادیو مارکتینگ
- تبلیغات رادیو
- اسپانسر شدن برنامه‌ها
- بازاریابی تلویزیونی
- تبلیغات تلویزیونی
- تله شاپینگ
- بازاریابی تلفنی
- تماس سرد
- پیامکی
- کد QR
معایب نوع آفلاین دیجیتال مارکتینگ چیست ؟
- نکته‌ای منفی درباره بازاریابی آفلاین آن است که به طور کلی خیلی سخت می‌شود پیامی را سفارشی شده و هدف‌گیری شده به بخش خاصی از مشتریان رساند. مثلاً شما در تلویزیون پیام تبلیغاتی خود را به هرکسی که پای تلویزیون نشسته می‌رسانید ولی هرگز نمیتوانید برای هرکس پیام منحصر به فرد خودش را بفرستید. مثلاً خیلی جذاب‌تر می‌بود اگر برای کسی که تا به حال شما را نمی‌شناخته پیامی برای جذبش ارسال کنید و برای کسی که قبلاً از شما خرید داشته است پیامی برای تشکر یا تخفیف ویژه بدهید که مجدد از شما خرید کند. بلکه مجبورید به هر دو نفر یک نوع پیام منتقل کنید تازه اگر شانس بیاورید که در زمان پخش تبلیغات شما پای تلویزیون با حواس کامل نشسته باشد.
- نکته منفی دیگر این نوع تبلیغات سخت بودن سنجش و ارزیابی بازدهی آن است. مثلاً هنگامی که شما همزمان هم در رادیو و هم در تلویزیون و هم در بیلبوردهای شهر تبلیغ کرده‌اید نمیتوانید به طور دقیق بدانید چند نفر تبلیغ شما را دیده‌اند، چند نفر از طریق آن از شما خرید کرده‌اند، به طور تفکیک شده چند نفر از رادیو و چند نفر از بیلبورد از شما خرید کرده‌اند و … . پاسخ هیچکدام از این نوع سوالات در بازاریابی آفلاین را نمی‌توان به طور دقیق داد.
اما در بازاریابی دیجیتال از نوع آنلاین این ۲ نکته منفی وجود ندارد بلکه بسیار دقیق قابل هدف‌گیری و قابل سنجش است.
چارچوب کلی دیجیتال مارکتینگ چیست ؟
چارچوبی در حوزه اهداف و کانالهای دیجیتال مارکتینگ مرسوم است به نام چارچوب (RACE (Reach-Act-Convert-Engage
در هریک از این مراحل، اهداف و کانال‌ها و روشها بازاریابی متفاوت خواهد بود. در بخش reach هدف جذب مشتریان یا آشنایی اولیه آنها با خدمات است. در این بخش از بازاریابی‌های آفلاین یا آنلاین میتوان استفاده کرد. در بخش Act هدف آنست که مشتری خرید اولین خود را انجام دهد و به قولی فعالسازی شود. در این بخش میتوان از شبکه‌های اجتماعی، صفحات فرود، بازاریابی مجدد، ایمیل مارکتینگ یا … استفاده کرد.
در بخش Convert هدف آن است که مشتری به یک خریدار پرتکرار تبدیل شود که برای هر شرکتی میزان مختلفی از فروش، معنی فروش پرتکرار است. از ریتارگتینگ، CRO، UGC، شخصی‌سازی، ایمیل مارکتینگ و … میتوان در این بخش استفاده کرد و در نهایت در بخش Engage هدف آن است که مشتری به یک مشتری وفادار و همیشگی تبدیل شود و یا این که اگر تکرار خریدهای او کم شده یا مدتی است خریدی نداشته مجدداً او را وفادار کنیم. در این بخش نیز شخصی‌سازی‌های اتوماتیک، برنامه‌های وفادارسازی، سیستم‌های CRM و … از تاکتیک‌های مرسوم است.
آیا دیجیتال مارکتینگ یک تقاضای پیوسته و مداوم در بازار است؟
بازاریابان دیجیتال و به ویژه کارشناسان بازاریابی آنلاین، به این میزان گسترده استفاده از اینترنت باید توجه کنند. چرا که هرچقدر دسترسی به فضای آنلاین راحت‌تر شود، تقاضا برای دیجیتال مارکتینگ هم بیشتر می‌شود. هم اکنون بیش از نیمی از مردم جهان، یک کاربر آنلاین هستند و فعالیت‌های خود را از طریق گوشی‌های هوشمند یا لپ‌تاپ انجام می‌دهند. به همین دلیل سازمان‌ها بیش از گذشته برای سودآوری، به دنبال توسعه فعالیت‌های دیجیتال مارکتینگ خود هستند.
مخاطبان بازارهای اروپا، آسیا و آمریکای شمالی، استفاده بسیاری از اینترنت دارند. بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سازمان تنظیم مقررات ارتباطات (۱۳۹۷)، بیش از ۷۲ میلیون و ۹۴۱ نفر در ایران از اینترنت استفاده کرده و ضریب نفوذ آن به حدود ۸۹ درصد رسیده است. سال به سال با توسعه فناوری‌های مرتبط در ایران، شاهد افزایش کاربران در فضای وب هستیم.
به همین دلیل سازمان‌ها برای تداوم بقای خود و حفظ خود در بازار به شدت رقابتی موجود، به دنبال آن هستند تا در فضای وب حضور مستمری پیدا کنند. بر اساس مطالعات Forrester Research، تقاضا برای مهارت‌های دیجیتال مارکتینگ در پنج سال گذشته، تقریبا دو برابر شده است. در ایران هم آمارها نشان میدهد که نفوذ اینترنت ADSL به صورت خطی رو به رشد بوده، اما نفوذ اینترنت موبایل با شیب صعودی به سرعت در حال حرکت است. همچنین بر اساس آمار منتشر شده در سال ۱۳۹۶، ۳۳ میلیون نفر از جمعیت ایران با موبایل به اینترنت متصل می‌شوند. این درحالی است که ضریب نفوذ کاربران فعال موبایل در سال ۸۶ حدود ۵/۳۹ درصد اعلام شده و در سال ۹۴ این ضریب نفوذ به ۴۶/۹۶ درصد رسیده است. یعنی ضریب نفوذ کاربران موبایل در این سال‌ها بیش از دو برابر شده است. این روند رو به رشد همچنان ادامه خواهد داشت. چرا که با توسعه فناوری‌هایی همچون نسل ۴G، واردات تلفن‌های هوشمند جدیدتر و فراهم کردن زیرساخت ارتباطات در تمامی شهرها و روستاهای ایران، شاهد افزایش تعداد کاربران آنلاین خواهیم بود.
در حال حاضر مدیریت شبکه‌های اجتماعی و دیجیتال مارکتینگ برای سازمان‌ها در سراسر جهان، به یک ضرورت تبدیل شده است. هرچقدر که از اقتصادهای سنتی دورتر می‌شویم و کاربران با فناوری آشناتر می‌شوند؛ تقاضا برای دیجیتال مارکتینگ افزایش بیشتری پیدا میکند. برای مثال استرالیا با کنار گذاشتن روش‌های سنتی تبلیغات و اقتصاد، خدمات مبتنی بر بازاریابی دیجیتال را در خط مقدم اقتصاد خود قرار داده و با افزایش چشمگیر تقاضا برای استخدام بازاریابان دیجیتال نسبت به پنج سال گذشته مواجه شده است.
همین رشد روزافزون برای دیجیتال مارکتینگ، باعث شده تا جایگاه‌های شغلی برای متخصصان بازاریابی بسیاری خالی بماند. چرا که میان نیازهای سازمان و مهارت‌های متخصصان شکاف بسیاری وجود دارد و افرادی که واقعا در حوزه‌های دیجیتال مارکتینگ تخصص و تجربه کافی را داشته باشند، در این بازار با موفقیت بسیاری روبه‌رو خواهند بود. در سال ۲۰۱۸، اصلی‌ترین تقاضای بازار استخدامی، مربوط به حوزه بازاریابی دیجیتال بوده است که تخصص‌های زیر در این حوزه در اغلب کشورهای جهان با تقاضای بسیاری مواجه هستند:
- استراتژی محتوا
- مدیریت پروژه دیجیتال
- تجزیه و تحلیل داده
- بازاریابی برند
- بهینه‌سازی موتور جست‌وجو (SEO)
- طراحی و توسعه وبسایت
- تجارت الکترونیک (E-commerce)
هر کشوری در جهان متناسب با نیازها و امکانات خود، مهارت‌های متفاوتی را در حوزه دیجیتال مارکتینگ نیاز خواهد داشت. برای مثال در مناطق در حال توسعه مانند آمریکای لاتین و آفریقا، تقاضا برای بازاریابی موبایل (موبایل مارکتینگ) به شدت بالا است. چرا که در بسیاری از مناطق در حال توسعه، موبایل بیشتر از دسکتاپ محبوب شده و امکانات دسترسی آنها به موبایل بسیار بیشتر است.
در حال حاضر در کشورهایی چون کانادا، هند، آمریکا، امارات متحده عربی، استرالیا، ایرلند و فیلیپین، شاهد رشد چشمگیر تقاضای بازار دیجیتال مارکتینگ هستیم. در ایران هم این بازار هرچند تقریبا جدید است، اما روزبهروز شاهد رشد آن خواهیم بود.